CLASSIS

I.

CLASSIS

oppid. prope Ravennam, cuius meminit Ael. Spartian. in Didii Iuliani vita, c. 6. hodie eius nihil extare, praeter monasterium D. Apollinari dicatum, Hieron. Rubeus, et Leander auctores sunt. Ibi Candiano amnis in mare Adriaticum se exonerat. Nunc etiam Classe. Baudrand.

II.

CLASSIS

proprie vox nautica vel ὐπὸ τῶ κάλων, a lignis: vel a voce κάλως, rudens, vel quasi Calassis, ab antiquo Calare congregatio enim est. Improprie ordinem civium denotat; quales Classes a Servio Tullio Romae in stitutas sex legimus, quae 193. civium centurias sub se continebant. Primam fecit eorum, quorum maximus census erat, nec minor centum mini, i. e. 10000. librarum Turonicarum: Hos arma habere imperavit, clypeum, arginum, loricam ex aere galeamque et ocreas, tela, hastam et gladium; distinxitque in 40. centurias iuniorum, qui primum semper locum tenebant in acie, et totidem seniorum, quibus urbis custodia erat commisla. Secundae Classis census erat intra 10000. drachmarum usque ad minas 70. Ex his conscriptae 20. centuriae: qui arma eadem gestare iussi, loricis solum carentes, scuta pro clypeis habebant, iterum divisi in 10. centurias iuniorum et totidem seniorum, quorum aetas 45. annos excessit. Tertiae census, ut ad 7500. drachmas non perveniebat, ita 50. minis maior erat. His non loricae solum, sed et ocreae ademptae erant, divisique similiter in 20. centurias, in acie proximum post secundae Classis cives ordinem tuebantur. Qui porro minus 5000. drachmarum possidebant, usque ad 20. minas, quartam constituêre, totidem centuriis, in seniorum pari cum prioribus modo ac iuniorum centurias distinctis constantem: His arma imperata, scuta, hastae, et gladii, locusque in postrema acie imperatus est. In quintam Classem reiecti sunt, quorum facultates censerentur inter 25. minas et duodecim cum dimidia; Eorum 30. erant centuriae, pro aetatis ratione similiter divisae. His imperatum, ut cum fundis et iaculis militarent extra ordines. Iussae etiam armatos sequi quatuor inermes centuriae, duae ad armorum et machinarum fabricam; totidem Cornicinum, Tibicinum quique aliis instrumentis signa canerent. Opifices in secunda classe censebantur, adscripta senioribus una eiusdem aetatis centuria; altera iuniorum stipendia faciebat cum iuvenibus. Tubicines et Cornicines quartae pars erant, pari aetatis discrimine: Equitum delectus ex opulentissimis fuit. Sexta Classis ac ultima eorum civium erat, quorum census minor erat duodecim minis ac dimidiâ: Hi, licet numerô reliquas omnes classes superarent, in unum ordinem congesti immunes fu1ere a tributis ac militia. Vide Dionys. l. 4. et supra in vocibus Census, item Centuria. Addam solum, primae tantum Classis cives, per excellentiam Classicos fuisse dictos, unde hodieque optimae notae ac auctoritate dignissimos Auctores Classicos vocamus; A. Gellius, l. 7. c. 13. Classici, inquit, dicebantur non omnes, qui in classibus er ant sed primae tantum classis homines: qui centum et viginti quinque milia aeris ampliusve censi erant. Faciunt autem

centum milia aeris, inquit Anthon. Thysius in hunc locum, 3000 florenorum Hollandicorum: iuxta Thom. Godwynum ducentad libras Sterlingas, Anthol. Rom. l. 3. sect. 1. c. 4. Ab eadem voce orta phrasis, Classicum canere, Germanice Larmen blasen: Fiebat illud, non primô unius ac singularis tubae sonô, qui Primipili fortasse haud longe ab Imperatore nutu incinuit: nec secundô aliquot aliorum, qui in loco quodam orbiculato ac fortassis altiore stabane ad signa et Aquilas: sed tertiô omnium aliorum per cohortes, per turmas, qui pariter iam Classicum canebant. Vide Lipsium de Mil. Rom. et Stewechium, ad Vegetium, ut et infra in voce Tuba. Olim vero Classicum buccinâ seu cornu cani solebat, et convocationis militum ad bellum instans signum erat: sed proelii conferendi signum tubâ dabatur. Buccinam autem comitabantur vel praecedebant litui.

Lucan. l. 7. v. 475.

---- ---- stridulus aer

Elisus lituis, conceptaque Classica cornu:

Tunc ausae dare signa tubae ----

Aperte etiam Isidorus, Origin. l. 17. c. 4. Buccina insonans sollicitudinem ad bella denuntiabat. Virg. l. 7. Aen. v. 519. qua buccina signum Dira dedit --- Tuda autem proelia indicabat, ut l. 9. Aen. v. 503. At tuba terribilem sonitum dedit aere canorô. Cuius sonitus varius est, nam interdum canitur, ut bella committantur, interdum ut insequantur eos, qui fugiunt, interdum receptui, nam receptus dicitur, quo se exercitus recipit: unde et signa receptui canere dicunter. Classica sunt cornua, quae concinendi causâ erant facta, et a calando classica dicebantur, de quibus Virgilius, l. 7. Aen. v. 637. Classica namque volant. Apud Amazonas autem non tubâ, sed sistrô, a Regina, vocabatur feminarum exercitus. Glossar. Graeco-Latinum, περιφερὴς σάλπιγξ. Classica. Vide de Classicum incinendi modo, etiam apud Dionem Cassium nonnulla, l. 47. ubi tamen tubae et Classici differentiam confundit etc. Delrius, ad Thyestem. Sen. v. 574. Ioanni de Ianua Classicum proprie est Concentus et concordia omnium instrumentorum simul sonantium, sivesint tubae vel cornua in bello, sive sint campanae omnes alicuius Campanilis: quod Galli Glas, Occitani Classes dicunt, quia, ut ait Honorius Augustodun. in Gemma Animae, l. 1. c. 73. cum campanae sonantur, quasi per Classica milites ad proelium incitantur, Hinc in Vitis Abbatum S. Albani, Pulsatô sollenni classicô. Florent. Wigorniensis A. C. 1139. S. Oswaldi reliquias, albis induti, totâ sonante classe extulimus. Guil. Brito, Philippidos l. 12.

Classica per vicos resonant, ut multiplicatô

Concentu maiore sonô se vota revelent.

Fortunatus, l. 3. Poem. 4. de Dedic. Eccl.

Nunc Domini laudes, inter tua Classica, canta,

Et Trinitatis opem machina trina sonet etc.

apud Car. du Fresne Glossar. De Classibus, in quas Athenienses olim divisi, dicemus aliquid infra, voce Naucrati.